Học nói tiếng Trung là bước khởi đầu quan trọng cho bất kỳ ai muốn chinh phục ngôn ngữ này. So với việc học viết chữ Hán phức tạp và tốn nhiều thời gian, học nói giúp bạn nhanh chóng giao tiếp và áp dụng vào đời sống thực tế. Bản thân tôi, khi mới bắt đầu học ở trung tâm tiếng Trung, bài học đầu tiên chính là phát âm và luyện nói. Chỉ sau khoảng 3 buổi học liên tiếp, tôi đã đọc được phiên âm kha khá, dù kinh nghiệm gần như bằng 0.
Trong bài viết này, Tiếng Trung Vinh sẽ chia sẻ những kinh nghiệm học nói tiếng Trung từ chính trải nghiệm cá nhân, kết hợp với những phương pháp luyện tập đã được nhiều người áp dụng thành công.
Vì sao học nói tiếng Trung dễ hơn học viết?
Rất nhiều người khi bắt đầu học đều đồng ý rằng nói tiếng Trung dễ hơn nhiều so với viết chữ Hán. Chữ Hán yêu cầu trí nhớ hình ảnh, sự tỉ mỉ và thời gian luyện tập lâu dài. Trong khi đó, chỉ cần nắm chắc cách phát âm và ghép âm, bạn đã có thể giao tiếp cơ bản.
Người Việt chúng ta còn có lợi thế đặc biệt:
Ngôn ngữ đơn âm tiết: Cả tiếng Việt và tiếng Trung đều thuộc hệ ngôn ngữ đơn âm tiết, nên việc bắt chước âm tiết sẽ dễ dàng hơn so với người đến từ các nước có ngôn ngữ đa âm tiết như Thái, Lào, Campuchia…
Nhiều từ Hán – Việt: Rất nhiều từ tiếng Việt vốn bắt nguồn từ tiếng Hán, vì vậy khi nghe hoặc nói, âm điệu và nghĩa của từ sẽ dễ dàng liên tưởng và ghi nhớ.
Ví dụ: “giáo dục” trong tiếng Việt gần giống với “教育” (jiào yù) trong tiếng Trung; hay “văn hóa” gần giống “文化” (wén huà). Điều này giúp chúng ta học nhanh hơn hẳn so với người phương Tây.
Bước đầu tiên khi học nói tiếng Trung – Phát âm
Khi mới bắt đầu, phát âm là nền tảng quan trọng nhất. Thầy cô thường dành khá nhiều buổi để giúp học viên luyện đúng cách phát âm từng nguyên âm, phụ âm và thanh điệu.
Nguyên âm: Khá dễ và gần giống tiếng Việt, nhưng cần chú ý âm dài – ngắn.
Phụ âm: Đây là phần khó hơn vì vị trí đặt lưỡi khác so với tiếng Việt. Khi tập, hãy tưởng tượng vị trí lưỡi trong khoang miệng và luyện phát âm từng chữ cái.
Lúc mới học, bạn sẽ thấy khô họng và mỏi lưỡi, nhưng chỉ sau vài ngày, cơ miệng sẽ quen và phản xạ sẽ hình thành: cứ nhìn thấy phụ âm là lưỡi tự đặt đúng vị trí.
Luyện ghép vần và thanh điệu
Sau khi đã vững nguyên âm và phụ âm, bạn sẽ bước vào giai đoạn ghép vần và luyện thanh.
Tiếng Trung có 4 thanh chính và 1 thanh nhẹ. Có từ đọc đủ cả 4 thanh, nhưng có từ chỉ có 3 thanh. Việc này ban đầu sẽ hơi mỏi miệng, nhưng “từ từ rồi khoai sẽ nhừ”. Quan trọng nhất là:
Đọc đúng thanh điệu để người nghe hiểu đúng ý.
Không cố gắng “uốn éo” giọng cho giống người bản xứ một cách thái quá – điều này dễ khiến bạn nghe buồn cười hơn là hay.
Giữ giọng tự nhiên, nhưng vẫn phát âm chuẩn.
Cách luyện nói tiếng Trung hiệu quả tại nhà
Ngày nay, học nói tiếng Trung thuận lợi hơn rất nhiều nhờ công nghệ và nguồn tài liệu đa dạng. Bạn có thể:
Nghe và lặp lại: Sử dụng băng đĩa, podcast, chương trình radio, hoặc video YouTube dạy tiếng Trung.
Xem phim, nghe nhạc tiếng Trung: Chọn phim có phụ đề để vừa luyện nghe, vừa học cách sử dụng từ vựng trong ngữ cảnh.
Nói chuyện với người bản xứ: Tham gia nhóm học tiếng Trung hoặc kết bạn qua mạng xã hội để luyện giao tiếp.
Ứng dụng học tiếng Trung: Duolingo, HelloChinese, LingoDeer… cung cấp bài tập nghe – nói rất hữu ích.
Dù chưa hiểu hết nội dung, bạn vẫn nên nghe mỗi ngày. Nghe lâu dần sẽ giúp bạn thấm được ngữ điệu, nhịp nói và phản xạ tự nhiên hơn.
Vượt qua giai đoạn “ngữ điệu cứng”
Khi mới học, giọng tiếng Trung của bạn có thể nghe hơi “cứng” và thiếu tự nhiên. Điều này hoàn toàn bình thường. Chỉ cần:
Duy trì thói quen nghe – lặp lại hàng ngày.
Chú ý ngữ điệu câu hỏi, câu cảm thán.
Giao tiếp thường xuyên để luyện phản xạ.
Sau một thời gian, ngữ điệu của bạn sẽ mềm mại và uyển chuyển hơn mà không cần cố gắng quá nhiều.
Niềm vui khi nói được tiếng Trung
Khi bạn nói tiếng Trung và người khác hiểu, hoặc khi họ nói và bạn hiểu lại, cảm giác rất thú vị và tự hào. Mọi sự mỏi miệng, ù tai hay khó khăn ban đầu sẽ tan biến, thay vào đó là niềm vui khi sở hữu một kỹ năng mới mở ra cơ hội học tập, làm việc và kết bạn với hàng triệu người trên thế giới.
Kết luận
Học nói tiếng Trung không khó như nhiều người nghĩ, nhất là với người Việt. Chỉ cần tập trung vào phát âm chuẩn, luyện ghép vần, luyện nghe – nói đều đặn, bạn sẽ nhanh chóng giao tiếp được. Đừng lo ngữ điệu ban đầu chưa hay, bởi sự tự nhiên sẽ đến khi bạn tiếp xúc đủ nhiều với tiếng Trung. Hãy biến tiếng Trung thành một phần trong đời sống hằng ngày của bạn – nghe, nói, xem và sử dụng nó thật nhiều – thành công sẽ đến sớm hơn bạn tưởng.
